Son dövrlərdə qızılın dünya və yerli bazarlarda qiymətində müşahidə olunan kəskin artım fonunda, bu qiymət artımı lombardların qiymətləndirmə siyasətinə ciddi şəkildə əks olunmur. Mütəxəssislər bildirirlər ki, lombardlar qızılı bazar dəyərindən xeyli aşağı qiymətlə dəyərləndirirlər ki, bu da vətəndaşların narazılığına səbəb olur.

Qiymətləndirmədə fərq riskin idarə olunması ilə bağlıdır

Qiymətləndiricilər Cəmiyyətinin sədri Vüqar Orucun sözlərinə görə, lombardlar qızılın qramını bazar dəyərindən təxminən 10-15 faiz aşağı qiymətləndirirlər. Bu fərq isə təsadüfi deyil.

"Lombardların tətbiq etdiyi qiymətləndirmə metodu fərqlidir. Bu fərqin səbəbi riskin idarə olunmasıdır. Əgər vətəndaş ödənişlərini vaxtında etməzsə, xüsusilə iki ay ərzində borc bağlanmazsa, həmin qızıl lombard tərəfindən satışa çıxarılır və 'likvid qiymətə' realizə olunur. Yəni, qızılın sürətlə satıla biləcəyi qiymət əsas götürülür", – deyə Vüqar Oruc qeyd edib.

Banklar daha şəffaf sistem tətbiq edir

Mütəxəssis bildirir ki, banklar isə qızılı bazar qiymətinə yaxın səviyyədə qiymətləndirir və bu sahədə daha şəffaf qaydalar tətbiq edirlər. Hazırda 999 əyarlı saf qızılın bir qramı təxminən 177 manat (təxminən 104 ABŞ dolları) civarındadır. Bu qiymət beynəlxalq bazarlarda formalaşır və gündəlik dəyişə bilir.

Əyara görə qiymətlərdə fərq böyükdür

Vüqar Oruc müxtəlif əyarlı qızılların həm yerli, həm də xarici bazarlarda fərqli qiymətləndiriləcəyini də vurğulayıb. Məsələn, 583 əyarlı qızıl yerli bazarda bir qram üçün təxminən 100 manat, xarici bazarda isə 107 manat (təxminən 63 dollar) dəyərindədir. 750 əyarlı qızıl isə yerli bazarda 125–128 manat, xarici bazarda isə 82–83 dollar səviyyəsində satılır.

Qızılın qiymət artımı davam edir

Qızılın qiyməti son aylarda kəskin şəkildə artmaqda davam edir. Mütəxəssis qeyd edir ki, ötən ilin mart ayında bir qram qızıl 68–72 manat arasında dəyişirdisə, altı ay sonra bu göstərici 80–85 manata yüksəlib. Hazırda bir unsiya (təxminən 31,1 qram) qızılın dünya bazar qiyməti 3250 ABŞ dollarına çatıb və yaxın aylarda bu rəqəmin 3500 dollara qədər yüksələcəyi proqnozlaşdırılır.

Zinət əşyaları niyə ucuz dəyərləndirilir?

Qızıl zinət əşyalarının girov kimi təqdim edilməsi zamanı isə onlar estetik və sənətkarlıq baxımından deyil, yalnız içərisindəki saf qızılın miqdarına əsasən qiymətləndirilir.

"Zinət əşyaları girov qoyulduqda onların estetik və sənətkarlıq dəyəri nəzərə alınmır. Çünki likvidlik – yəni tez satıla bilmə qabiliyyəti – əsas faktorlardan biridir. Girov saxlayan qurumlar üçün əsas meyar qızılın tərkibindəki saf qızılın çəkisidir", – deyə Oruc bildirib.

Bu səbəbdən vətəndaşlar gözlədiklərindən daha aşağı dəyərlə qarşılaşırlar. Mütəxəssislər və hüquqşünaslar isə vətəndaşlara yalnız rəsmi lisenziyalı qurumlara müraciət etməyi və müqavilə şərtlərini diqqətlə oxumağı tövsiyə edirlər.